بنی‌صدر و قطب‌زاده می‌خواستند سفارت را از دست دانشجویان خارج کنند/ دهه هفتاد برای تشکل‌های دانشجویی تجربه باشد

خبرنامه دانشجویان ایران: دکتر سیدمحمدهاشم پوریزدان پرست دانشیار رشته اقتصاد و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز و از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام است که در جریان تسخیر لانه جاسوسی و وقوع انقلاب دوم حضور داشته است.

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ایشان در این گفت و گو به تشریح حوادث و رخدادهای نخستین روزهای تسخیر لانه جاسوسی پرداخته است، دکتر یزدان پرست در زمان تسخیر لانه جاسوسی از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی بوده است.

شما یکی از دانشجویان پیرو خط امام بودید که از دانشگاه شهید بهشتی یا ملی سابق تصمیم گرفتید در ماجرای تسخیر لانه جاسوسی شرکت کنید، شما در آن زمان در چه مقطعی تحصیل می کردید؟

من در زمان تسخیر لانه، دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی سال آخر رشته اقتصاد بودم و در دانشکده  اقتصاد و علوم سیاسی درس می خواندم.

چرا دانشجویان تصمیم گرفتند سفارت آمریکا را تسخیر کنند و انقلاب دوم را رقم بزنند؟

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷، اوضاع کشور بسیار آشفته بود، سال اول انقلاب، هرج و مرج زیادی در کشور حاکم بود و تشکیلات اداره کشور، نابسامانی های فراوانی داشت. همچنین حضور دولت موقت به عنوان رأس ارگان های اجرایی کشور و سیاست های خاص دولت موقت، همه این ها دست به دست هم داده بود تا زمینه دخالت آمریکا در امور ایران فراهم شود.

آمریکایی ها به تحریک و تقویت گروهک های ضدانقلاب می پرداختند، و حتی گاهی اوقات زحمت پنهان کردن فعالیت هایشان را به خود نمی دادند و به طور علنی، علیه انقلاب اسلامی اقدام می کردند. به طور مثال در خرداد ۱۳۵۸ در حالی که قوه قضائیه یکی از وابستگان به گروهک های ضد انقلاب را محاکمه و حکم اعدام او را صادر کرد، سنای آمریکا این حکم را محکوم کرد. مردم در پاسخ به این دخالت آشکار در امور کشور، در ۱۴ خرداد راهپیمایی کردند. همچنین امام خمینی(ره) در ۱۰ آبان ۱۳۵۸ سخنرانی ضدآمریکایی انجام دادند و در آن دولتمردان آمریکا را مورد توبیخ قرار دادند و عصر همان روز، گروهک منحط فرقان اقدام به ترور آیت الله قاضی طباطبایی کردند.

همه اقدامات، کاملا به صورت علنی انجام می شد و سفارت آمریکا از این اقدامات حمایت می کرد. گروه فرقان جزو گروه هایی بود که توسط سفارت آمریکا مورد حمایت قرار می گرفت که بعد از تسخیر لانه اسناد آن در تسخیر لانه جاسوسی، کشف و ضبط کردیم. همچنین عوامل نهضت آزادی، با سفارت آمریکا در ایران ارتباطات خاصی داشتند.  امام خمینی (ره) از نه ماه قبل از تسخیر لانه جاسوسی، شروع به موضع گیری علیه آمریکا کردند. با رجوع به صحیفه امام خمینی(ره) می بینیم که ایشان در اردیبهشت سال ۵۸، علنا فرموده اند منافقین و چریکهای فدایی، آمریکایی هستند.

تمام توطئه هایی که علیه انقلاب انجام می شد، آشکارا و علنی به سفارت آمریکا باز می گشت، در آن زمان هم در ماجرای کردستان یا ترکمن صحرا یا بلوچستان و مدارس و دانشگاه ها، در تمام این ها عوامل آمریکایی مخالفت ها و موضع گیری هایی ضدانقلابی و ضد خط امام و ضدجمهوری اسلامی داشتند.

آخرین محرک هم برای حرکت به سمت لانه جاسوسی، رفتن شاه به آمریکا و استقبال دولت آمریکا از شاه بود و امام در سخنرانی خودشان، در روز ۱۰ آبان، این حرکت آمریکا را مورد توبیخ قرار دادند و خطاب به دانشجویان و طلاب فرمودند که علیه آمریکا و اسرائیل و منافع آنها، اقدام کنند.

همه این ها، منجر به این شد که دانشجویان تصمیم بگیرند اقدامی انجام دهند که این اقدام منجر به تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در روز ۱۳ آبان شد.

چگونه این اتفاق به وقوع پیوست؟

دانشجویان خط امام قرار گذاشتند همراه با راهپیمایی مردم، به مناسبت اولین سالگرد کشتار دانش آموزان و همچنین تبعید امام، یک راهپیمایی به سمت دانشگاه تهران انجام دهند و در مسیر وقتی به سفارت آمریکا رسیدند، آن را تسخیر کنند که همین اتفاق هم افتاد. البته ابتدا قصد داشتیم تنها سه روز در آن جا بمانیم اما وقتی دیدیم امام خمینی(ره)‌ و مردم از این کار ما حمایت کردند تسخیر را ادامه دادیم که خوشبختانه با موفقیت انجام شد و تمام اعضای سفارت به گروگان گرفته شدند. این کار تأثیرات بسیار شگرفی در معادلات منطقه ای و بین المللی داشت که دور از تصور بود. شهید وزوایی خدا رحمتش کند همه کارها را او انجام داد و اولین کسی بود که وارد سفارت شد و در واقع به عنوان مسئول عملیات بودند و واقعا مدیریت خیلی خوبی در آن زمان داشتند.

کسانی که در سفارت بودند همان لحظه تسلیم شدند؟

خب دانشجویان در اولین اقدام تصمیم گرفتند ساختمان سفارت را تسخیر کنند که البته موفق هم شدیم؛ اما متاسفانه پس از ورود دانشجویان به صحن سفارت، اعضای لانه جاسوسی توسط نگهبان و تعداد زیادی مانیتور و دوربین هایی که در اطراف لانه جاسوسی کاشته شده بود، در جریان ورود ما قرار گرفتند و در های سفارت را بستند و با وجود داشتن سرباز و سلاح، سفارتی‌ها موفق شدند، چند ساعت مقاومت و از ورود دانشجویان پیشگیری کنند و از این فرصت برای منهدم و معدوم کردن اسناد استفاده کردند ولی بعد مجبور شدند تسلیم شوند.

وقتی ما وارد ساختمان سفارت شدیم اتاقی را دیدیم که در آن شبیه درهای گاو صندوق بانک‌ ها بود که با اصراردانشجویان آن در را باز کردند و از مجموع اتاقهایی که آنجا بود، در یکی از اتاق ها مقدار زیادی اسناد توسط دستگاهی رشته شده و کوهی از رشته‌های کاغذ پای دستگاه انباشه شده بود.

در کنار آن دستگاه نیز دستگاه دیگری بود که مقدار زیادی کاغذ را به صورت پودر در آورده و مشخص بود اسناد بسیار مهمی بوده که آنها را از بین برده بودند. سایر اتاقهای آن مجموعه نیز شامل اتاق مخابرات می‌ شد که ظاهراً به جز چند نفر از اعضای سفارت سایرافراد حق ورود به آن اتاق را نداشتند. در آن اتاق نیز تعدادی کامپیوتر و دستگاه مخابراتی بود که طی همان چند ساعت توسط اعضای سفارت تخریب شده بود ولی البته ما اسناد را بازسازی کردیم.

اولین واکنش امام خمینی (ره)‌بعد از اینکه لانه جاسوسی تسخیر شد چه بود؟

خب ما این کار را در ابتدا بدون اجازه داشتن از امام خمینی(ره) انجام دادیم و واقعا همه ما از این بابت نگران بودیم؛ اما هنگامی که خبر تسخیر لانه جاسوسی به حضرت امام(ره) رسید ایشان فردای آن روز طی پیغامی به دانشجویان فرمودند "شما جای خوبی را گرفتید، فقط مراقب باشید آن را از دستتان بیرون نیاورند."

اولین شخصیتی هم که تسخیر لانه جاسوسی را تأیید کرد، شهید بهشتی رئیس مجلس خبرگان بود که همان روز در جلسه عصر مجلس خبرگان این کار ما را تایید کردند و در پی آن حوزه علمیه و مردم که همواره یار ما در آن چند روز بودند.

تقسیم بندی کارها در سفارت چگونه انجام می شد؟

اولین کار حفاظت از لانه جاسوسی و گروگان‌ ها بود. خانم ‌ها و آقایانی که بودند پاس می‌ دادند و نگهبانی می کردند. در آنجا منظم مانند یک پادگان پاس داشتیم، وقت‌ ها تعیین می‌شد، روزی ۴ بار حداقل باید پاس دو ساعته می ‌دادیم؛ لذا یک بخشی به نام عملیات درست شد که مسئولیت اداره مسائل حفاظتی را به عهده داشت و مسئولیت آن به عهده شهید ورامینی بود و ما باید از مساحت ۱۴ هکتاری سفارت حفاظت می کردیم.

بعد که خبرنگارها متوجه موضوع شدند واحد روابط عمومی را راه انداختیم تا از این طریق با مردم و خبرنگاران در ارتباط بودیم. اقدام دیگری که انجام می دادیم بازسازی اسناد بود که کار بسیار سختی هم بود و واحد تبلیغات هم راه انداختیم.

شما در زمان تسخیر چه کاری انجام می دادید؟

من در قسمت تبلیغات فعالیت می کردم .چاپ عکس و سخنرانی و پوستر را با همکاری چند تا از دوستانم انجام می دادیم که واقعا کار سخت ولی لذت بخشی بود.

واکنش های بین المللی به تسخیر لانه جاسوسی و گروگان گیری کارمندان سفارت آمریکا چه بود؟

روزانه صدها خبرنگار از شبکه‌ های مختلف رادیویی وتلویزیونی در اطراف لانه جمع می شدند و اخبار را طی این 444 روز مخابره می کردند. آمریکا پس از واقعه ۱۳ آبان تحریم اقتصادی واموال ایران را بلوکه کرد که مردم پنج روز مانند ماه مبارک رمضان روزه می‌ گرفتند و رادیو برنامه سحری و افطار پخش می ‌کرد و هر روز هزاران نفر با زبان روزه مقابل لانه جاسوسی حضور داشتند .آمریکا ایران را تهدید به حمله نظامی کرد و دستور داد ناوگان آمریکا از دریای فیلیپین به سمت دریای عمان حرکت کند که این جهالت کارتر و دستگاه سیاسی آمریکا، یکی از بزرگترین راهپیمایی‌های مردم در در اولین روز محرم سال آن سال رقم زد.

البته بنی صدر و قطب زاده خیلی تلاش کردند که سفارت آمریکا را از دست دانشجویان خارج کنند که خوشبختانه ها توطئه های آن ها منجر به شکست شد.

شما به موضوع بازسازی اسناد اشاره کردید آیا در این بازسازی به سند مهمی هم دست پیدا کردید؟

ارتباطات آمریکا با نظام طاغوت، رابطه آن ها با کشورهای منطقه خاورمیانه، تماس هایی که آمریکایی ها با کشورهای عربی داشتند. سیاست هایی که آمریکا در قبال ایران داشت و افراد نفوذی آمریکا در ایران که بیشتر از اعضای جبهه ملی و نهضت آزادی بودند را شناسایی کردیم، خیلی موارد زیادی بود که همه این ها بعدها چاپ شد.

این افرادی که شناسایی شدند چه کسانی بودند؟

افرادی مانند حسن نزیه که رئیس شرکت نفت بود، رحمت الله مقدم مراغه ای که استاندار آذربایجان بود، تیمسار مدنی که استاندار خوزستان و مدتی هم وزیر دفاع بود، آقای امیر انتظام که سخنگوی دولت بود که به خاطر ارتباط با جاسوسان و توطئه ‌هایی که کرده بود حبس ابد به او دادند و افرادی از این قبیل که خوشبختانه ما کشورمان و نظام انقلابی خودمان را از این‌ها پاک سازی کردیم.

آقای دکتر به جز شما چه کسانی از دانشگاه شهید بهشتی در ماجرای تسخیر لانه جاسوسی نقش داشتند؟

از دانشجویان بقیه رشته ها در دانشگاه شهید بهشتی شهید حسین بهادری فر که در عملیات فتح المبین به شهادت رسید از دوستان بسیار فعال در لانه جاسوسی بودند و در بازسازی اسناد نقش بسیاری زیادی داشت، آقای ناصر کاظمی که فرمانده سپاه بوکان بودند که به شهادت رسیدند، همچنین آقای دکتر بهرام شکری دانشجوی دانشکده دندانپزشکی که خواهرشان هم جزو دانشجویان پیرو خط امام بودند که متاسفانه اخیرا فوت کرده اند.

آقای حسن اجاره دار از دانشجویان دانشکده اقتصاد که همراه با مرحوم شهید بهشتی به شهادت رسیدند ایشان از نیروهای انقلابی و بسیار فعال بود. شهید اجاره دار سال های زیادی دانشجوی لیسانس بودند و علتش هم دستگیری های زیادی بود که در دوره شاه برایشان اتفاق افتاد و فکر می کنم دوران دانشجویی ایشان به حدود 10 سال رسید و در آخر لیسانسشان را هم نگرفتند و به شهادت رسیدند. همسر ایشان خانم محبوبه دانش هم در میدان شهدا در روز 17 شهریور به شهادت رسیدند و البته همراه به پدر نامزدشان مرحوم حجت الاسلام دانش آشتیانی هر دو در کنار آیت الله بهشتی به شهادت رسیدند.

خاطره ای از دوستان شهیدتان دارید؟

خاطرات از آن ها زیاد است به خصوص از شهید اجاره دار. یادم می آید یک بار می خواستیم برویم خارج از کشور، نام شهید اجاره دار هم در لیست قرار داشت ولی ساواک حساسیت نشان داد و اعلام ممنوع الخروجی ایشان را کرد و ایشان به این وسیله فهمید تحت نظارت ساواک است و فعالیت هایش را به اصطلاح یک مقدار کنترل شده تر انجام می داد چون می دانست که ساواک دنبالشان است یا مثلا ایشان می گفتند یکبار کتابی در خانه داشتم به نام "جُنگ اطهر" که مجموعه شعر و داستان بود وقتی ساواک دستگیرش می کنند دو و سه روز او را زدند و گفته بودند که این کتاب "جَنگ اطهر" را از کجا آوردی یعنی تفاوت جَنگ و جُنگ را نمی دانستند او را کتک زدند به خاطر اینکه فکر می کردند نوشته جَنگ اطهر نه جُنگ اطهر که البته ایشان می گفت من همانجا فهمیدم که ان ها چقدر بی سواد و بی دانش و بی فرهنگ هستند و همانجا مقاومتم زیاد شد به جای اینکه بترسم. شهید اجاره دار عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی بودند و در کنار شهید آیت الله بهشتی و رهبر معظم انقلاب و شهید دکتر باهنر می نشستند و تصمیم گیری می کردند.

بعد از ماجرای سفارت شما مشغول به چه کاری شدید؟

من سال 62 لیسانسم را گرفتم و بعد از قضیه لانه جاسوسی برنگشتم که این چند واحد را پاس کنم به جبهه رفتم و جنگ و جانبازی و بیمارستان و اینها طول کشید تا اینکه در سال 62 یک ترم به دانشگاه شهید بهشتی آمدم و درسم را تمام کردم و برای ادامه تحصیل در مقطع فوق لیسانس به دانشگاه تربیت مدرس رفتم و دکترا را نیز از دانشکاه علامه اخذ نمودم.

شما از دانشجویانی بودید که بعدها تصمیم گرفتید کتاب خاطرات آن روزها را به نام "روزخدا" چاپ کنید. چه شد که تصمیم به این کار گرفتید و کتاب روز خدا را به رشته تحریر درآورید؟
این کتاب خاطرات اینجانب است از روزهای اول تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران، متاسفانه دانشجویان مسلمان پیرو خط امام علیرغم اینکه بیش از 400 نفر بودند ولی تعداد کمی از آن ها اقدام به نوشتن خاطرات و ثبت وقایع در آن روزها نکرد و به همین دلیل تصمیم گرفتم که این خاطرات را که در جایی ثبت نشده بود را از طریق این کتاب بنویسم.

توصیه شما به تشکل های دانشجویی امروز چیست؟

من بزرگترین توصیه ام این است که تشکل های دانشجویی استقلال خودشان را حفظ کنند و جز برای خدمت به مردم کشور و پیشرفت کشور کاری نکنند، باید برایشان تجربه باشد که در دهه 70 چه افرادی آن ها را بازی دادند به صحنه سیاست کشاندند و چه سوء استفاده هایی کردند و ماجرای کوی دانشگاه و مسایل بعدی آن را به وجود آوردند الان هم فرار کردند و در خدمت بیگانگان دارند به آن ها خدمت می کنند. امیدواریم تشکل ها استقلال خودشان و هدف اصلی که خدمت به مردم است را حفظ کنند و در خدمت بیگانگان و عوامل آن ها قرار نگیرند.
باتشکر از وقتی که در اختیار قرار دادید.